Tâm Tình với Bích  Xuân
Giáo sư Hoàng thực hiện

Hoàng Lê: Xin Bích Xuân sơ lược vài dòng về tuổi thơ ấu.

Bích Xuân: Gia đình gồm 10 anh chị em, 5 trai 5 gái. Ông cụ thân sinh đạo diễn và hát trong đoàn hát bộ. Ông ngoại ca nhạc chầu văn diễn xướng (một loại nhạc gắn liền với nghi lễ tôn giáo ). Lúc nhỏ thấy các cô đào tập tuồng mà mê, nhưng BX không thích hát bội, chỉ thích nghe ca nhạc thôi. Ông nhạc sĩ thường tập hát cho mấy cô đào, Bích Xuân cũng được tập hát ké. (thỉnh thoảng thôi) Mỗi buổi sáng ông thầy dạy hát, bảo Bích Xuân cúi đầu thật sát vào trong cái lu, thót bụng hát cho thật lớn tiếng. Xuân thấy ông thầy này tập hát gì kỳ cục quá! nhưng không bao giờ dám cãi.

HL: Quá trình về âm nhạc và làm thơ, viết văn được bao nhiêu năm ?

BX:  12 năm nay. Đã phát hành 4 tập thơ, 1 một tập truyện và một CD nhac với tựa:

1- Bao Giờ Em Quê                   1994

2- Chàng.                                  1996

3- Bao Giờ Anh Đi                   1997

4- Bây Giờ Em Vui,                   1998

5- CD Có Những Chiều1           1998

6- Trước Khi Mùa Xuân Đến    2001

 CD nhạc lời Bích Xuân, do Bích Xuân ca. Được các nhạc sĩ Trịnh Hưng, Tambicannou, Võ Tá Hân, Trung Lộc và Nguyễn Hữu Tân phổ nhạc.  Trước khi ra cuốn CD Xuân được sự dẫn dắt của nhạc sĩ Jus Tambicannou tại Pháp. Ngâm thơ có thời gian học với nhạc sĩ Trần Quang Hải .

H:  Do niềm cảm hứng từ đâu, viết văn xuôi từ lúc nào ?. Thích nhà thơ nào, và tại sao thích ?

BX: Năm1988 nghe tin bà cụ thân sinh từ trần tại quê nhà, cùng lúc với những mất mát tình cảm yêu đương, Xuân buồn nên viết thơ chơi, không ngờ thi ca là sự cứu rỗi tâm hồn. Thơ ca nó gắn liền với những xúc động, không tìm kiếm tự nhiên nó đến Xuân luôn luôn thích cái đẹp, nên tự tìm tòi học hỏi, nên Xuân bước thêm lãnh vực văn xuôi nữa, chỉ vài năm nay thôi. Từ không có gì, biến nó trở thành một sinh thể, rút từng câu, từng chử, để cho nó trưởng thành, và những người có tâm hồn thi ca là sự tưởng tượng, nhưng có một cái gì đó, mà bao giờ cũng chứa đựng sự thật của nó. Còn về thơ thì Bích Xuân thích lối tinh nghịch trong thơ Hồ Xuân Hương, tình tứ nồng nàn như Vũ Hoàng Chương, Xuân Diệu và cái mộc mạc, bằng giai điệu mượt mà, sâu lắng của Nguyễn Bính .

H: Bích Xuân cọng tác báo nào ở hải ngoại?

BX:  Các báo: Nghệ Thuật (Canada), Phụ Nữ Diễn Đàn (Santa Ana),  Việtnam The Daily New (San Jose), Sóng Thần (Washington Dc), Bút Việt (Dallas), Kich ảnh (Houston TX), Phụ Nữ Thế Giới Mới( Cali), Ngày Mai (santa Ana),  Tạp san Quảng Đà (Dallas) v.v

H:  Kỷ niệm nào khó quên trước một số đông khán giả ?

BX:   Là những người hâm mộ, và sự góp tay nhiệt tình các anh chị, trong những lần ra mắt sách (22 lần), Pháp, Nauy, Hoa kỳ, Canada v.v )

H:  Sinh hoạt hiện giơ ? đã có tập thơ nào tái bản chưa ? và tại sao là " Trước khi mùa xuân đến."

BX:  Hiện bây giờ ca hát và viết lách chơi. Đang chuẩn bị ra mắt tập truyện đầu tay Trước Khi Mùa Xuân Đến ngày 9 / 9  tại Paris, sau đó Xuân sẽ ra mắt bà con vài tiểu bang trong nước Mỹ. Trong tương lai Xuân sẽ tái bản 3 tập thơ, vào một tập (3 tập thơ đã tuyệt bản ). Trong tập truyện Trước Khi Mùa Xuân Đến có 12 truyện ngắn, và 9 bài Bút ký bên lề kỷ niệm, nhưng có mô tả, có số phận, có nhân vật, có người thật, việc thật, ở mức độ đậm nhạt khác nhau.  Sách 280 trang. Họa sĩ Khánh Trường trình bày trang bìa, ông đề nghị Xuân chọn Trước Khi Mùa Xuân Đến một trong những truyện ngắn để làm tựa cho cuốn sách . 

H: Trong 4 tập thơ, tập nào Bích Xuân cho là có chất lượng nhất ?

BX: Mỗi tập đều có mỷ cãm riêng, theo thời gian sáng tác theo cái nhạy cảm rất nghệ sĩ, nên nó đi thẳng vào vào trái tim một cách mau lẹ . Nhưng cũng phải ít nhiều tuân theo cấu trúc, thi ca nó muôn màu muôn vẻ, và những ngôn từ trong thi ca, là những hình ảnh ẩn dụ, ai muốn hiểu sao thì hiểu ! mà Xuân thì như con chim, hót kiểu này kiểu nọ, để tạo riêng cho tiếng hót của mình

H: " Là thi sĩ nghĩa là ru với gió/ Yêu theo trăng và vơ vẫn cùng mây " trong mộng và thực khác nhau  ra sao ? nhân sinh quan của chị về nghiệp dĩ của người thi sĩ ? quan điểm thế nhân, người đời. Phê bình cùng nhận xét ? Truyện ngắn và thơ dựa trên yếu tố nào ?

            BX: Trong mộng và hiện thực có gì khác nhau ? Sự uớc mơ của người thi sĩ không có giới hạn. ý đồ sáng tác là niềm vui đưa lại, và chất mỹ học trong những câu thơ văn, viết trong lúc xao xuyến, là thể hiện các rung cảm. Văn thơ là thứ nghệ thuật, còn tình yêu, vật chất nó chỉ trong giới hạn của đờI Truyện ngắn và thơ, Xuân dựa trên kinh nghiệm bản thân và bạn be.? Phải thưởng thức nghệ thuật theo trí tưởng tượng, bằng cảm nhận nhạy bén, bằng rung động tâm hồn. Thưởng thức nghệ thuật mà thiếu óc tưởng tượng, thì làm sao hiểu nỗi người sáng tác! Hiểu theo hai với hai là bốn, thì biết bao nhiêu nhà thơ, văn phải sửa đi sửa lại tác phẩm mình! Ngôn từ thi ca là thứ du dương ma mị, hiện thực mộng ảo, nhưng nó ngự trị trên tất cả Và sáng tạo là do tài năng, chứ không dựa trên tiêu chuẩn bằng cấp. Những bài truyện ngắn và thơ của Bích Xuân, như những người tình nghệ thuật lãng mạn, nhưng lãng mạn trong trật tự.. Bích Xuân cảm thấy tâm tư  mình còn cất giữ trong đó, lâu lâu được mở ra để thấy kết quả như mơ .

H: Thi sĩ nổi tiếng Lamartine, lúc trở về Milly ( ou la terre natale) ở hồ Le Bourget du Lac (France Haute Savoie) không còn gặp người tình nữa, vì nàng đã qua đời sau một cơn bạo bịnh; nhà thơ nhìn cảnh vật chung quanh lại nhớ người xưa - nàng Elvire - bất gíác chàng sáng tác bài thơ bất hủ để đời :
 
Objets  inanimes,  savez - vous  une me
 Qui s'attach  à notre me  et la force d'aime ?. 
Theo Bích Xuân, nhận xét xúc tích hai câu này ra sao, Bích Xuân cho độc gỉa vài điển hình mà Bích Xuân ưng ý nhất 

.BX: Đối với những người có tâm hồn thi ca, chỉ có sự đam mê mới cho họ một trạng thái vui sướng, khi chỉ còn lại những âm thanh yêu thương, gợi tiếng động mang đậm dấu ấn của của vùng bức xức băn khoăn, là họ không bao giờ buông tha, khi nghe tiếng lá rơi chơi vơi bên khóm cây, cũng đã tạo sự kết liệm rung cảm, được tiếp nối ra những lời thơ, thì chuyện thi sĩ như Lamartine của Pháp, đã viết những bài thơ tình bất hũ, khi thương cảm người xưa đã qua đời, thì có chi lạ !

H: Quan niệm cuộc đời, về hạnh phúc lứa đôi cuộc sống ở hải ngoại của giới văn nghệ sĩ nói chung, nhà thơ, viết văn, làm báo nói riêng . Nhận xét tổng quát Bích Xuân về địa hạt này ?

BX: Đời vẫn đẹp, nhưng vẫn thường nghe các bạn hay than " Đời chán quá!" Tại mình chán đó thôi, chớ đời có gì phải chán ? Về ái tình gồm có ba giai đoạn : khao khát, chiếm đoạt và chán chường . Hạnh phúc rất ngọt ngào, nhưng có rễ đắng của nó, cái gì cũng có luật bù trừ. Phải biết an phận và chấp nhận những định luật thiên nhiên để giữ gìn hạnh phúc. Giới văn nghệ sĩ tại Hải ngoại sinh hoạt rất đa dạng. Trừ một số nhà văn, làm báo chuyên nghiệp ở hải ngoại ra, cuộc sống ở hải ngoại, trong xã hội tây phương này, quá đầy đủ những tiện nghi vật chất, nếu ta không hướng về nội tâm và niềm tin, thì dễ xa cách đời sống tinh thần của nó.

H: Bích Xuân có thích thể thao ?

BX: Có, thích bộ môn bóng rổ, nhưng không thực hiện được. Qua đây ( Pháp )BX ghi tên vào Club thể dục. Mỗi ngày tập bằng phương pháp nhảy theo điệu nhạc ( thời gian  45 phút) ngoài ra còn tập các môn khác nữa. Phải 2 tiếng mới đủ . Nhưng sau đọc sách tập thể dục thấy tập quá độ thì năng lượng sinh lý sẽ giảm sút. Bây gời Xuân chỉ tập 1 tiếng thôi

H: Quan niệm của người phụ nữ, trong giai đoạn hiện tại của nền văn hoá Tây phương và Đông Phương. Về các món ăn thuần túy dân tộc, món nào BX ưa thích nhất ? có thích nấu nướng, làm bếp, làm bánh..

BX: Trong tâm hồn người phụ nữ, thể hiện sự trao dồi học hỏi để dẫn đến sự thành công, với những uớc muốn vương lên, trước vẽ đẹp của nghệ thuật, thiên nhiên con người, và Đông Tây, hai nền văn hóa mỗi nơi đều có cái hay cái dở. Mình chọn cái tốt  của họ, mà cũng bỏ bớt đi những cái xấu của mình. Nghệ thuật Tây phương trong nét đẹp cổ kính thể hiện riêng, cũng như trong tâm linh văn hóa của mỗi người cũng có phẩm chất riêng. Người phụ nữ Đông phương sinh sống nơi đây, theo Bích Xuân nhận thấy, vẫn còn đậm nét duyên dáng dịu dàng một cái gì đó của quê hương còn sót lại. Bất luận món những ăn nào Xuân cũng thích, trừ chim bồ câu, thỏ, hột vịt lộn, tiết canh và những món cá, thịt, nửa chín nửa sống v.v.Thích làm bếp khi nào BX cảm thấy mình "Yêu"  một người nào đó .

H: Cảm ơn Bích Xuân. Chị có lời gì để nhắn gởi với độc gỉa ?

BX:  Xin cảm ơn độc gỉa đã nghe những lời tâm sự vừa qua, xin kích chúc quí vị độc giả vui tươi, hạnh phúc trong những ngày sắp tới, và nhân đây xin gởi lời cảm ơn đến với các văn thi hữu, ngoài việc tổ chức những buổi văn nghệ để giới thiệu những tác phẩm của Bích Xuân, như đã mở ra một huớng đi tốt đẹp trên con đường nghệ thuật, trong tình yêu thi ca Bích Xuân. Bích Xuân luôn luôn tự nhắc mình phải làm hết khả năng thể hiện thật tốt, để đáp lại lòng quí mến đó .

Hoàng